Dofinansowanie opieki w Niemczech – zmiany w 2022 roku

Dofinansowanie opieki nad osobami starszymi i schorowanymi w Niemczech jest ważną pozycją w budżecie rodzin niemieckich. Tamtejsze społeczeństwo od wielu lat opłaca składkę pielęgnacyjną (w Polsce nie mamy takiego odpowiednika) na wypadek zniedołężnienia i chorób. Każdy obywatel, bez względu na status majątkowy, otrzymuje pomoc państwa. Pomoc może przybrać konkretny wymiar pieniężny lub być wyrażona w postaci świadczeń opiekuńczych. To między innymi dzięki dofinansowaniu opieki, w Niemczech powstaje tyle miejsc pracy dla domowych opiekunek osób starszych. Co mówią liczby na 2022 rok?

Rodzaje dofinansowania opieki w Niemczech

Wsparcie państwa niemieckiego dla osób starszych i niepełnosprawnych przysługuje na zasadach określonych w SBG (Sozialgesetzt Buch) tym, którzy spełniają warunki wskazane w §37 SGB XI. Społeczne świadczenie pieniężne i rzeczowe otrzymują podopieczni (Pflegebedürftige) z określoną przez rzeczoznawców medycznych grupą ograniczonej samodzielności w funkcjonowaniu (Pflegegrad).

Dofinansowanie opieki nad osobami starszymi może mieć formę:

• świadczenia pieniężnego – Pflegegeld
• świadczenia rzeczowego lub ambulatoryjnego – Pflegesachleistungen bzw. ambulanten Sachleistungen
• świadczenia przy opiece stacjonarnej – stationäre Leistungsbetrag

Dofinansowanie opieki w Niemczech może więc przybrać zarówno formę pomocy pieniężnej, jak i postać usług pielęgnacyjno-opiekuńczych w domu podopiecznego lub w przychodni, albo dopłaty do kosztów pobytu w domu opieki społecznej.

Oprócz tego są świadczenia skierowane nie bezpośrednio do osób, które wymagają opieki, ale do ich opiekunów z najbliższej rodziny.

Pflegegeld – w 2022 roku wysokość bez zmian

Aby otrzymać dofinansowanie do opieki w warunkach domowych w postaci gotówkowej, podopieczny musi mieć przyznany stopień Pflegegrad 2-5. „Pflegegeld für selbst beschaffte Hilfen” – świadczenie opiekuńcze na zorganizowanie opieki we własnym zakresie – to tytuł § 37 SGB Elftes Buch (XI). Jest to więc świadczenie dla tych osób starszych, które korzystają z pomocy rodziny, sąsiadów, znajomych, ale i domowych opiekunek osób starszych z Polski. Pieniądze wpływają do podopiecznych lub ich opiekunów prawnych z reguły w pierwszy roboczy dzień tygodnia nowego miesiąca. Świadczeniodawca (Pflegekasse) nie ma uprawnień do kontrolowania, w jaki sposób podopieczny rozdysponował środki finansowe.

Wysokość świadczenia pieniężnego Pflegegeld w 2022 roku nie wzrośnie w stosunku do roku 2021. W zależności od przyznanej grupy opiekuńczej, niemieccy podopieczni mogą zgodnie z ustawą otrzymać następujące kwoty:

Pflegesachleistungen w 2022 roku – podwyżka

Pflegesachleistungen to konkretne czynności wykonywane przez niemieckie służby medyczne na rzecz podopiecznego w jego domu lub w warunkach ambulatoryjnych. Wartość Pflegesachleistungen to kwota, której podopieczni nie otrzymują w postacie gotówki, jak to jest w przypadku Pflegegeld. Jest to wycena usług na rzecz osób starszych i niepełnosprawnych, za które płaci kasa pielęgnacyjna. Definicja i wartości Pflegesachleistungen znajdują się w § 36 Sozialgesetzbuch (SGB) Elftes Buch (XI). Mowa jest o czynnościach niemedycznych. Podopiecznym z Pflegegrad 2-5 przysługuje prawo do zamówienia usług związanych zarówno z szeroko rozumianą pielęgnacją oraz opieką, jak i pomoc przy prowadzeniu gospodarstwa domowego. Domowe opiekunki osób starszych w Niemczech często są wspierane przez niemieckie służby medyczne np. w myciu podopiecznych czy pomocy przy przemieszczaniu się.

W porównaniu z 2021 rokiem, wartość świadczeń rzeczowych w 2022 roku wzrośnie o 5%. Dofinansowanie opieki w Niemczech w zakresie Pflegesachleistungen wzrośnie więc o przynajmniej 35 euro a najwięcej o 100 euro.

Stationäre Leistungsbetrag – spora zmiana od 2022 roku

Ten typ dofinansowania opieki w Niemczech nie ma bezpośredniego związku z domowymi opiekunkami osób starszych. Jest to świadczenie dotyczące m.in. pokrycia części kosztów tzw. udziału własnego (Eigenanteil) w przypadku konieczności pobytu podopiecznego w domu opieki. Dotyczy więc tych podopiecznych, którymi z różnych przyczyn nie można się opiekować w warunkach domowych. Może to być stan zaawansowania choroby, sytuacja społeczna danego człowieka. Świadczenie i jego wartość podawana jest w § 43 Elftes Buch Sozialgesetzbuch (SGB XI) i niewiele różni się od wartości Pflegesachleistungen.

Zmiana w tym typie dofinansowania do opieki od 1 stycznia 2022 roku polega na tym, że kasy pielęgnacyjne oprócz stationäre Leistungbetrag będą pokrywały specjalnych dodatek, zależny od Pflegegrad osoby objętej opieką stacjonarną. Wysokość tego dodatku będzie wzrastała wraz z długością pobytu w domu opieki. W pierwszych 12 miesiącach będzie to 5% wkładu własnego, w drugim roku już 25%, powyżej 24 miesięcy 45% a po 36 miesiącach aż 70%.

Napisaliśmy, że to świadczenie nie ma bezpośredniego związku z opiekunkami osób starszych. Stanowi jednak ważny czynnik pośredni. Od 2022 roku wzrośnie jego wartość, a więc umieszczenie podopiecznego w domu opieki będzie dla rodzin niemieckich w wielu przypadkach finansowo lepszą opcją niż skorzystanie z usług opiekunki osób starszych.

Inne formy dofinansowania opieki w Niemczech

W ramach świadczeń związanych z dofinansowaniem opieki w Niemczech, państwo nie zapomina także o tych, którzy osobiście i z poświęceniem sprawują opiekę w domu nad członkami rodziny. Są dwie możliwości odpoczynku dla takich rodzinnych opiekunów – Kurzzeitpflege (dofinansowanie opieki stacjonarnej) i Verhinderungspflege (dofinansowanie opieki domowej).

W 2022 roku wzrośnie wysokość świadczenia na tzw. Kurzzeitpflege (§ 42 SGB XI Kurzzeitpflege). Każdy, kto sam opiekuje się bliską osobą może zachorować, potrzebować odpoczynku. Opiekunki osób starszych wiedzą najlepiej, że nie jest to łatwe zadanie. Kurzzeitpflege to możliwość umieszczenia podopiecznego w domu opieki na okres nie przekraczający w roku łącznie 8 tygodni a koszty opieki dopłaca właśnie kasa pielęgnacyjna. W 2022 roku dopłata wzrośnie o 10%, czyli do kwoty 1774 euro.

Oprócz tego w Niemczech osoby, które samodzielnie sprawują opiekę nad swoimi bliskimi, mogą raz w roku skorzystać z Verhinderungspflege (Sozialgesetzbuch (SGB XI §39). Zasada jest podobna jak w przypadku Kurzzeitpflege – osoba sprawująca opiekę sama zachoruje albo po prostu potrzebuje odpoczynku. Różnica pomiędzy tymi świadczeniami polega na tym, że Verhinderungspflege to dofinansowanie do zastępstwa opiekuna, gdy podopieczny pozostaje we własnym domu. Świadczenie przysługuje na okres nie dłuższy niż 6 tygodni w roku i w 2022 roku nie zmieni się – pozostanie nadal kwota 1612 euro

Oba świadczenia mogą być w pewnych warunkach łączone.

A skąd pochodzą pieniądze na dofinansowanie opieki?

Cała konstrukcja finansowania opieki, w tym opieki nad osobami starszymi w Niemczech, opiera się na składkach na świadczenia pielęgnacyjne. Niemcy oprócz składki rentowej, emerytalnej, zdrowotnej i wypadkowej płacą również składkę, z której powstaje budżet opisanych wyżej świadczeń. Dodatkowo w 2022 roku dofinansowanie opieki będzie wzmocnione ze środków federalnych o kwotę miliarda euro. Od 1 stycznia 2022 roku podwyższono również składkę na świadczenia opiekuńcze dla osób, które po ukończeniu 23 roku życia nie mają dzieci.