W poprzednich almanachach związanych z urządzeniami i środkami pomocniczymi w opiece nad osobami starszymi (nie tylko w Niemczech) omawialiśmy m.in. temat podnośników, ślizgów, pasów. W codziennym funkcjonowaniu w pracy w opiece są one niezastąpione wtedy, kiedy nasz podopieczny i jego wózek inwalidzki znajdują się na jednym poziomie domu. Są jednak bariery architektoniczne, które z łatwością pokona osoba zdrowa, takie jak progi czy różnice poziomów w postaci kilku schodków. Utrudniają one lub wręcz uniemożliwiają podopiecznym na wózkach inwalidzkich samodzielne przemieszczanie a opiekunce pchanie wózka. Ułatwieniem w takich sytuacjach jest cała gama pomysłów na ułatwienie pracy w opiece i codziennym funkcjonowaniu w postaci ramp progowych, schodowych i krawężnikowych.
Opieka nad osobą starszą na wózku inwalidzkim w przestrzeni publicznej nie powinna sprawiać problemów pod kątem barier z progów, schodów i krawężników. Zgodnie z § 4 BGG Behindertengleichstellungsgesetz (Ustawa o równouprawnieniu osób niepełnosprawnych) określone zostały normy, jakie muszą zostać spełnione w budownictwie bez barier (DIN 18040 - Norm Barrierefreies Bauen). Dotyczy to zarówno dostępu do budynków użyteczności publicznej (DIN 18040-1: Öffentlich zugängliche Gebäude), jak i mieszkań DIN 18040-2: Wohnungen, a także środków transportu publicznego i wolnej przestrzeni (DIN 18040-3: Öffentlicher Verkehrs- und Freiraum). Jeżeli opiekun osoby starszej musi udać się z podopiecznym np. do banku czy do przychodni lekarskiej, na pewno będzie tam odpowiedni podjazd (rampa) lub winda przyschodowa.
Generalnie, aby rampa bez względu na miejsce zastosowania spełniła swoją rolę, musi być zachowany odpowiedni kąt nachylenia w stosunku do długości rampy i wysokości przeszkody. Według normy, dla osoby, która samodzielnie porusza się na wózku (Selbstfahrer), kąt nachylenia nie powinien być większy niż 6%, a przy tzw. rollatorkach (Selbstfahrer Rollator) – 10%. Z kolei, jeżeli wózek inwalidzki musi pchać osoba trzecia, to jeśli robi to osoba o niewielkiej sile, kąt nachylenia nie powinien być większy niż 15% a przy krzepkim pomocniku – 20%.
Fot. https://barrierefrei.de
Jeżeli domowy opiekun osoby starszej ma możliwość uczestniczenia w rozmowach rodzinnych dotyczących ułatwień dla seniora – warto wspomnieć o powyższych zasadach przy dostosowywaniu mieszkania, domu i jego najbliższego otoczenia.
W nowoczesnym budownictwie preferuje się rozwiązania bez barier architektonicznych – nie ma raczej progów pomiędzy pomieszczeniami. Pojęcie progu oznacza, że pomiędzy płaszczyznami podłóg będących na jednym poziomie znajduje się przeszkoda o równiej wysokości z obu stron. Kiedyś jednak próg w drzwiach był elementem tak samo oczywistym jak same drzwi – chronił przed przeciągami, ukrywał łączenia podłóg. W domach osób starszych w Niemczech progi w drzwiach są nadal często spotykane.
Dla osoby, która porusza się na wózku inwalidzkim, a także dla jej opiekuna, przejechanie np. z pokoju dziennego do kuchni przez otwór drzwiowy z progiem o wysokości 2-3 cm to wbrew pozorom duże wyzwanie. Progi znajdują się również często przy przejściach z pokoju na taras czy balkon. Są częścią montażową dla drzwi balkonowych i są wtedy znacznie wyższe niż te pomiędzy pokojami.
W takich przypadkach stosuje się rampy progowe (Schwellenrampen, Schwellenbrücke). Mogą być przenośne lub zamontowane na stałe. Najczęściej przy niższych progach stosuje się nakładki z metalu, utwardzanej gumy lub podobnych materiałów. Są one trochę podobne do progów zwalniających auta na ulicach.
Fot. https://barrierefrei.de
Są także modele przenośne, składane, które można rozłożyć w razie takiej potrzeby. Niestety ich zakupu nie dofinansuje Pflegekasse, o czym szerzej piszemy poniżej.
W przestrzeni publicznej, na przejściach dla pieszych, praktycznie nie ma już krawężników. Zgodnie ze wspomnianymi wcześniej przepisami i normami w Niemczech, jest obowiązek dostosowania przejść w sposób, który umożliwi osobom niepełnosprawnym na wózkach inwalidzkich samodzielny wjazd na „zebrę”.
Gorzej bywa w domach prywatnych i ich bliskim otoczeniu. Młodzi, sprawni ludzie, budując dom, nie myślą o tym (co jest w pełni zrozumiałe), że krawężnik pomiędzy np. tarasem a ogrodem za kilkadziesiąt lat może ograniczyć swobodę przemieszczania. Przez pojęcie krawężnika rozumie się niewysokie przejście z jednego poziomu na inny. Rampy krawężnikowe (Keilbrücke, Bordsteinrampe, Keilrampe) najczęściej mają postać klinów, które wyrównują wysokość poziomów. Najczęściej są wykonane z twardej, ryflowanej gumy lub metalu. Są również modele skonstruowane na podobnej zasadzie jak zwykłe rampy progowe, z tym, że używa się wtedy dodatkowych podpórek do zniwelowania różnicy w wysokości.
Fot. https://www.maluk.at/1654-keilbruecke-sbk.html
Są to rampy umożliwiające pokonanie schodów osobie na wózku inwalidzkim. W zależności od modelu, osoba starsza może poruszać się przez nie sama lub tylko z pomocą opiekuna. Opiekun osoby starszej będzie niezbędny w sytuacjach, kiedy mamy do czynienia z rampami przenośnymi i składanymi. Jeżeli wyjście np. z domu osoby starszej ma szerokie schody i założenie rampy pozwoli innym użytkownikom na swobodne zejście po schodach, zakłada się ją na stałe.
Fot. www.rampenspezialist.de/rollstuhlrampen/stufenrampen/
Jeżeli schody są wąskie lub opiekun osoby starszej idzie np. z podopiecznym na wózku w odwiedziny do jego rodziny, stosuje się rampy przenośne (Kofferrampen). Można je złożyć i nieść jak walizkę. Długość rampy i jej kąt nachylenia musi być dostosowany do wysokości i ilości schodów. Im więcej schodów i im większa ich wysokość, tym dłuższa będzie rampa.
https://barrierefrei.de/shop/rollstuhlrampe-kofferrampe-leicht.html
Podobnego typu rampy – najazdy/podjazdy – stosuje się do wjechania z wózkiem inwalidzkim do samochodu przystosowanego do przewozu osób niepełnosprawnych.
Wiele rodzin osób starszych w Niemczech nie rozumie problemu związanego z pokonywaniem progów, schodków, krawężników z osobą na wózku inwalidzkim. Nie zdają sobie sprawy z tego, że zastosowanie prostych rozwiązań może podtrzymać samodzielność ich bliskich.
Dla przykładu – zlikwidowanie progu pomiędzy kuchnią a jadalnią umożliwi osobie starszej samodzielne sięgnięcie po jakiś smakołyk do lodówki czy przygotowanie sobie kawy. Dom i mieszkanie nie powinno być wrogiem. Opiekunowie osób starszych także nie mają nieskończonych sił na ciągłe przesuwanie wózków przez próg. Komu wydaje się to łatwe, zachęcamy do spróbowania przejechania wózkiem z osobą niepełnosprawną nawet przez 2 cm próg.
Rampy schodowe i krawężnikowe umożliwiają swobodniejsze wyjście na spacery, bez konieczności szarpania się ze sprowadzeniem wózka. Podopieczni są często osobami z jednostronnym porażeniem ciała, słabo kontaktowymi. Uniesienie wózka nawet nad niewysoką z pozoru przeszkodą stwarza ryzyko wypadnięcia z wózka.
Opornym rodzinom naszych podopiecznych warto więc nadmienić, że rampy znajdują się na liście środków pomocniczych (Hilfsmittel) co oznacza, że ich zakup dofinansuje niemiecka kasa opiekuńcza (Pflegekasse). Wymagana jest grupa opiekuńcza – Pflegegrad od stopnia 1 do 5. Wyposażenie mieszkania w rampy zalicza się do tzw. Wohnraumanpassungen. Na przystosowanie mieszkania osoby starszej do potrzeb niepełnosprawności, można uzyskać dofinansowanie na jednorazową inwestycję do kwoty 4.000 euro. Obejmuje ona różne zmiany w mieszkaniu (np. przystosowanie łazienki), można jednak występować o tę sumę wielokrotnie.
W przypadku ramp dofinansowanie nie obejmuje niestety ramp przenośnych – muszą być uznane za stały element wyposażenia domu czy mieszkania, czyli powinny być przytwierdzone do podłoża przynajmniej jedną śrubą.
Jeżeli konieczność korzystania z wózka inwalidzkiego naszych podopiecznych wynika z wypadku, dofinansowanie na wyposażenie w rampy w Niemczech może być świadczone także przez ubezpieczenie wypadkowe – Unfallversicherung.
Opiekunom osób starszych na wózkach inwalidzkich życzymy niskich progów!
Używamy cookies