Budżet podopiecznego w Niemczech na prowadzenie domu

Opieka nad seniorami to nie tylko pomoc w codziennych czynnościach związanych z pielęgnacją chorego czy zniedołężniałego człowieka. W pracy w opiece w Niemczech większość opiekunek osób starszych otrzymuje określoną kwotę pieniędzy na prowadzenie domu. Z reguły jest to z góry wyznaczony, przeważnie tygodniowo, poziom wydatków gotówkowych jaki można przeznaczyć na zakupy spożywcze, środki czystości, dodatkowe usługi na rzecz osoby starszej (fryzjer, pielęgnacja paznokci itp.), leki i medyczne środki pomocnicze. Rzadko zdarza się, że opiekunka zarządza środkami finansowymi związanymi z regulowaniem opłat za czynsz, prąd, gaz itp. Jak nam powiedziano w kilku firmach zajmujących się rekrutacją do pracy, jedno z często zadawanych przez osoby zgłaszające się w odpowiedzi na ogłoszenia o pracy w opiece w Niemczech pytań dotyczy właśnie kwoty, jaka jest tygodniowo wyznaczona na zakupy. I często na to pytanie opiekunki nie dostają odpowiedzi. 

Dlaczego?

Potencjalni pracodawcy opiekunek koncentrują się na sprawach związanych z człowiekiem, który potrzebuje pomocy i opieki. W ogłoszeniach o pracy w opiece znajdziemy wyczerpujące informacje na temat schorzeń, ograniczeń osoby starszej, jej wieku, wymagań w stosunku do opiekunki.

Na takich zasadach funkcjonuje standardowy rynek pracy, że to przede wszystkim potencjalny pracodawca opisuje swoje oczekiwania i wymagania.

Zapotrzebowanie na opiekunki osób starszych w Niemczech jest jednak dosyć duże a praca wykonywana jest w specyficznych warunkach stąd kandydaci do pracy w opiece stawiają przeróżne dodatkowe pytania a nawet szczegółowe wymagania, między innymi w zakresie budżetu na prowadzenie domu (Haushaltgeld).

Z pewnością niektóre opiekunki bardzo się na nas obrażą i zamieszczą kąśliwe komentarze (cierpliwie to zniesiemy) ale nawet jeżeli otrzymamy ogólnikową informację, że tygodniowo jest np. 80 Euro do wydania, to bez szczegółowego doprecyzowania na co te środki mają wystarczyć, informacja jest niewiele warta. Z kolei trudno też oczekiwać od rodziny niemieckiej, że będą obcej osobie, która dopiero stara się o pracę szczegółowo wyliczać ile i na co wydają pieniędzy. W praktyce dopiero po podjęciu pracy możemy ocenić czy kwoty, które stawia do dyspozycji opiekunki osoba starsza lub jej rodzina są wystarczające czy nie. Dlaczego? Bywa tak, że zapowiedziany szumnie budżet 150 euro tygodniowo ledwo wystarcza ponieważ na miejscu okazuje się, że z tych pieniędzy trzeba zrealizować recepty na leki, pieluchy, środki odkażające, paliwo do samochodu (a codziennie dowozi się babcię na zajęcia terapeutyczne do ośrodka odległego o 30 kilometrów), fryzjera, ogrodnika, panią do sprzątania… I tak naprawdę do rozdysponowania przez opiekunkę na wyżywienie i proszki do prania czy mydło zostają naprawdę grosiki.

Bywa też tak, że okazuje się, że określony z góry z pozoru niewielki budżet 30 euro tygodniowo to pieniądze przeznaczone wyłącznie na zakup pieczywa, owoców i warzyw w pobliskich sklepach, ponieważ pozostałe, większe zakupy robi się raz w miesiącu razem z córką i można załadować do koszyka co tylko dusza zapragnie.

Zdarzają się też bardzo trudne sytuacje, kiedy opiekunka otrzymuje do dyspozycji tak niewielką kwotę, że dochodzi do stresujących konfliktowych sytuacji w których główny cel podjęcia pracy – opieka nad osobą starszą – schodzi na drugi plan a najważniejsza staje się walka o każde euro na zaspokojenie podstawowych potrzeb osoby starszej i opiekunki. Najwięcej emocji i komentarzy w internecie i rozmowach w czasie długich podróży do pracy w Niemczech wzbudzają właśnie takie skrajne sytuacje i opowieści o głodzie czy skrajnej oszczędności. Częstokroć pieniędzy na jedzenie jest dosyć tylko nie każda rodzina niemiecka uważa, że opiekunka ma prawo wyboru ulubionych gatunków wędlin, serów, pieczywa, jogurtów. Niektóre rodziny uważają, że owoce, kawa i słodycze to delikatesy w które opiekunka powinna zaopatrywać się we własnym zakresie.

W praktyce większość rodzin niemieckich, które mogą pozwolić sobie finansowo na zatrudnienie opiekunki dla swoich bliskich, zdaje sobie sprawę z tego, że przyjazd opiekunki dodatkowo obciąży dotychczasowy budżet na prowadzenie domu i stawia do dyspozycji odpowiednie środki pieniężne.

Na etapie rekrutacji do pracy pytanie o Haushaltgeld i tak nie da nam jasnego obrazu sytuacji a dodatkowo może spowodować negatywne wrażenie. Lepiej się więc z takim pytaniem powstrzymać.

Stawka żywieniowa dla opiekunek w Niemczech w budżecie domowym

W ramach zakupów z Haushaltsgeld, w systemie pracy „live in” (mieszkać razem) opiekunki nabywają z reguły również wyżywienie dla siebie. U różnych podopiecznych są różne możliwości finansowe, a do tego w kwestiach wyżywienia zatrudnionej opiekunki, u osób starszych pojawiają się różne postawy. Niektóre związane są z chorobliwą oszczędnością, potrzebą kontroli a niektóre z objawami schorzeń neurologicznych. Opiekunki, które są w miejscu pracy, gdzie ich zdaniem, stawka żywieniowa jest zbyt niska, szukają przepisów prawnych w tej sprawie. Takich przepisów niestety nie ma.

W Internecie na forach dla opiekunek często jako podstawę prawną przywołuje się przepisy dotyczące opodatkowania tzw. Sachbezugswerte (korzyści  nieodpłatnych). Nie są to absolutnie żadne kwoty zobowiązujące rodziny niemieckie. Podane stawki za dziennie wyżywienie czy pojedyncze posiłki wyłącznie wskazują pracodawcom i pracownikom, jaką wartość darmowego wyżywienia należy opodatkować. W wielu firmach a zwłaszcza w dużych zakładach pracy, darmowe wyżywienie jest rodzajem bonusu do wynagrodzenia. Nie ma to nic wspólnego z tym, czy i ile z Haushaltsgeld w Niemczech ma stanowić stawka żywieniowa dla opiekunek. Jest tylko i wyłącznie określeniem, jaką korzyść niepieniężną, nieobjętą obowiązkowym ubezpieczeniem społecznym ale opodatkowaną, można dać pracownikowi w postaci posiłku.

Wartość Sachbezugswerte jest częścią przepisów o Sozialversicherungsentgeltverordnung  (Rozporządzenie w sprawie składek na ubezpieczenia społeczne). Zmieniana jest co roku w listopadzie na następny rok kalendarzowy przez Bundesrat. Celem ustanawiania wartości darmowych posiłków jest zapobieganie sytuacji, w których pracodawca mógłby zaniżyć podstawę wynagrodzenia objętą składkami na ubezpieczenie społeczne.

Dla porządku podajemy wartości Sachbezugswerte na 2022 rok, ale pamiętajmy – to nie jest obowiązkowa stawka żywieniowa dla opiekunek w Niemczech, ale wskaźnik podatkowy!