Leksykon demencji

AD, DLB, VaD, prozopagnozja, agnozja, afazja, perseweracja – opiekunki zajmujące się opieką nad osobami starszymi w Niemczech, zwłaszcza opieką nad chorymi z demencją (otępieniem starczym) wielokrotnie miały styczność z tym, co kryje się za tymi skrótami i słowami. W swoim życiorysie zawodowym opiekunki podają, że mają doświadczenie z opieką w Niemczech nad chorymi z demencją. Często więc rodziny chorych na demencję przekazują nam diagnozy lekarskie albo w opisie miejsca pracy np. w ogłoszeniach o pracy w opiece w Niemczech posługują się różnymi zwrotami i informacjami z opisu choroby. Poznając znaczenie zwrotów i pojęć związanych z chorymi na demencję, po polsku i po niemiecku, możemy lepiej przygotować się do podjęcia decyzji czy przyjąć daną pracę, jak odczytać diagnozę lub po prostu jak lepiej zrozumieć zachowania chorego.

Określenia i wyrażenia związane z demencją w języku niemieckim

Podajemy najczęściej spotykane skróty, stosowane w diagnozowaniu demencji:

• AK, AD, MA – choroba Alzheimera (niem. Alzheimer – Krankheit, Alzeimer Demenz, łac.Morbus Alzheimer)

• LKD, DLB – otępienie z ciałami Lewy'ego (niem. Lewy-Körper-Demenz, Lewy-Körperchen-Demenz, ang. Dementia with Lewy Bodies)

• FTD – otępienie czołowo skroniowe, choroba Picka (niem. frontotemporale Demenz, Pick Krankheit, dawniej Picksche-Krankheit lub Morbus Pick)

• VaD – otępienie naczyniopochodne (niem.subkortikale vaskuläre Demenz, Morbus Binswanger)

• LKB, MCI – łagodne zaburzenia poznawcze (niem. leichte kognitive Beeinträchtigung, leichte kognitive Störung, ang.Mild Cognitive Impairment)

Często możemy spotkać się również z takim określeniami dotyczącymi przebiegu, objawów i stopnia zaawansowania demencji jak:

• afazja (niem. Apfhasie, Störung der Sprache) – zaburzenie mowy polegające na trudności w znajdowaniu właściwych słów, utrata umiejętności wyrażania własnych myśli słowami

• agnozja (niem. Agnosie) – utrata umiejętności rozpoznawiania przedmiotów pomimo braku problemów z widzeniem, słuchem, dotykiem itp.

• prozopagnozja (niem. Prosopagnosie, Gesichtsblindheit) – niemożność rozpoznawania twarzy osób bliskich i dobrze znanych

• apraksja (niem. Apraxie) – utrata umiejętności zaplanowania i wykonania pewnych ruchów np. obsługi narzędzi, precyzyjnych zadań motorycznych pomimo braku paraliżu czy niedowładu

• mutyzm (niem. Mutismus) – uporczywe milczenie w stosunku do wybranych sytuacji lub osób, często mylone ze złośliwym brakiem odpowiedzi

• perseweracja (niem. Perseveration) – ciągłe, bez związku z sytuacją, powtarzanie pewnych słów, określeń, zdań – jednostajnie lub w różnej tonacji i głośności np. piosenki, wiersza

• stereotypia (niem. Stereotypie) – powtarzanie zachowań bądź ruchów nie mających związku z określoną sytuacją

• echolalia (niem. Echolalie) – mimowolne powtarzanie za kimś jego słów

• koprolalia (niem. Koprolalie) – nieuzasadnione wygłaszanie tzw. brzydkich, obscenicznych wyrazów, bez lub ze związkiem z sytuacją czy osobą ale nie mające na celu obrażenia

• fluencja (niem. verbale Fluenz) – utrata płynności wypowiedzi, doboru słów.

• mioklonia (niem. Myoklonie) – nagłe, krótkie skurcze jednego lub więcej mieśni

• skłonność do ucieczek (niem. Bewegungsdrang) – potrzeba opuszczenia konkretnego miejsca, bez wyraźnego powodu i logicznego celu ucieczki

• objawy deliberacyjne (niem. primitiv Reflex) – odruchy atawistyczne z wczesnego dzieciństwa, np. odruch ssania, cmokanie ustami (niem. Saugreflex) lub odruch chwytny, bezwiedne zaciskanie rąk (Greifreflex)

• urojenia (niem. Wahnvorstellungen) – słyszenie nieistniejących głosów, które wydają choremu polecenia lub komentują jego zachowania ( niem. Stimmenhören) lub określonych dźwięków, np. stukania, muzyki, kroków (niem. Akoasmen)

• halucynacje (niem. Halluzination, Sinnestäuschungen) – widzenie świateł, postaci, nieistniejących osób lub zmarłych.

• parkinsonia (niem. atypische Parkinson-Syndrome) – objawy choroby Parkinsona wywołane wtórnie przez inne czynniki niż typowa choroba Parkinsona.

Wiele z wymienionych powyżej objawów może dotyczyć także innych schorzeń niż demencja starcza, nie można więc po wystąpieniu zachowania podobnego do wyżej opisanych od razu wyrokować, że nasz podopieczny choruje na demencję (otępienie starcze). O tym, czy nasz podopieczny w Niemczech choruje na demencję czy też ma zwykłe objawy starzenia się mózgu i całego organizmu może stwierdzić jedynie lekarz specjalista na podstawie odpowiednich badań i testów.