Podatki w Niemczech w 2022 r. a praca w opiece

Opiekunka osób starszych, która pracuje w Niemczech legalnie, płaci oczywiście podatki. Zależnie od formy zatrudnienia i przepisów ogólnych, podatki odprowadza w Polsce lub w Niemczech. W 2022 roku zmienia się sporo w tym zakresie, zwłaszcza dla osób, które pracują w polskich firmach opiekuńczych (umowa zlecenie) i są oddelegowane do pracy do Niemiec. Opiekunki, które podlegają pod niemiecki system podatkowy (np. umowa o pracę, Gewerbe) będą miały w 2022 roku mniej zmian podatkowych.

Kwota wolna od podatku w Niemczech w 2022 roku

Jak informuje Bundesministerium des Finanzen na swojej stronie internetowej (www.bundesfinanzministerium.de), kwota wolna od podatku w Niemczech (Grundfreibetrag) w 2022 roku została podwyższona o 288 euro, do wartości 9.984 euro (w 2021 roku wynosiła 9 696 euro). Rząd niemiecki dopasował zasady naliczania podatku dochodowego tak, aby pracownicy i osoby fizyczne prowadzące własną działalność gospodarczą (Gewerbe) nie straciły na skutek tzw. kalte Progression. „Kalte Progression” w języku polskim określa się mianem pułapki inflacyjnej. Jak tłumaczy to zjawisko polska Wikipedia? „Władze państwowe dokonując waloryzacji wynagrodzeń, adekwatnie do poziomu inflacji, nie wprowadzają korekty wysokości progów podatkowych, przez co część płatników podatków wstępuje na wyższy próg podatkowy, co skutkuje realnym obniżeniem wartości ich dochodów”. Prościej mówiąc, chodzi o to, aby wynagrodzenia, które wzrosły, nie były objęte wyższym podatkiem, jeżeli ten wzrost pokrywa jedynie wskaźnik inflacji.

Do końca marca 2022 roku wolne od podatku dochodowego w Niemczech są także specjalne dodatki do wynagrodzeń w wysokości do 1 500 euro /miesięcznie – premie, dotacje, wsparcie – wypłacane z rządowych środków, związane z pandemią COVID.

Skala podatkowa w Niemczech w 2022 roku

Jeżeli opiekunka osób starszych jest niemieckim podatnikiem i uzyska dochód przewyższający podstawową ulgę podatkową (Grundfreibetrag) czyli 9 696 euro dla osób rozliczających się bez współmałżonka, stawka podatku w Niemczech rośnie liniowo, w dwóch strefach progresywnych. Podatek może wynieść minimalnie 14% a maksymalnie 45%.

Tak wygląda skala podatkowa w Niemczech i zasady naliczania podatku w 2022 r. Fachowcy od podatków definicje poszczególnych formuł znajdą w §32 a niemieckiej ustawy o podatku dochodowym – Einkommensteuergesetz (EStG). Dla opiekunek osób starszych bardziej niż formuły istotne są wartości liczbowe. Intensywnie wzrastające stawki wynagrodzeń dla opiekunek osób starszych powodują, że w 2022 roku i osoby prowadzące Gewerbe i te zatrudnione na umowę o pracę w Niemczech z pewnością zasilą fiskusa.

 (źródło: Einkoemmensteuergesetz,  §32 a)

Obrazując powyższą skalę przykładami, wybraliśmy kilka wariantów dochodów, z konkretnym naliczeniem podatku za 2022 r. Pod pojęciem „dochód” rozumiemy przychód minus koszty obniżające podstawę opodatkowania. W przypadku umowy o pracę są to np. składki na ubezpieczenie zdrowotne, a w przypadku Gewerbe – wynajem biura, koszty księgowości, użytkowania samochodu itp.

 (wyliczenia przykładowe na podstawie kalkulatora Bundesministerium des Finanzen)

Kwota wolna od podatku w Polsce w 2022 roku

Większość opiekunek osób starszych, które wyjeżdżają do pracy do Niemiec, wykonuje usługi w ramach tzw. umowy zlecenia, czyli umowy cywilnoprawnej. W 2022 roku znacznie wzrośnie kwota wolna od opodatkowania – aż do wartości 30 000 PLN. Jeżeli zarobimy w ciągu roku podatkowego mniej niż 30 000 (z wszystkich źródeł dochodów) , to nie zapłacimy wcale podatku. To zmiana w przepisach wprowadzona przez tzw. Nowy Polski Ład. Większość zleceniobiorców do 2021 roku miało możliwość skorzystania z kwoty wolnej od podatku w wysokości 3 091 PLN. Wydaje się na pierwszy rzut oka, że zwiększenie  wartości dochodów, od których nie trzeba odprowadzić podatku, jest więc imponujące.

W praktyce niestety dla opiekunek osób starszych – zleceniodawców, zmiany wprowadzone w 2022 roku, mogą skutkować zmniejszeniem miesięcznej wartości netto wynagrodzeń. Dlaczego? Dlatego, że w w przypadku zleceniobiorców według nowego Polskiego Ładu nie można  odliczać kwoty wolnej od podatku w ramach miesiąca kalendarzowego, za który należne jest wynagrodzenie. Kwotę wolną od podatku zleceniobiorcy mogą odliczyć dopiero w zeznaniu rocznym.

Jest niewielka furtka w przepisach, pozwalająca na rozliczenie 1/12 kwoty wolnej od podatku także przez zleceniobiorców, trzeba jednak spełnić określone warunki. Przede wszystkim łączny dochód roczny – i ten już uzyskani i ten przyszły, że wszystkich źródeł dochodu, nie może przekroczyć 30 000 PLN rocznie. I trzeba złożyć w tej sprawie wniosek do zleceniodawcy lub do naczelnika właściwego urzędu skarbowego.

Podsumowując – kwota wolna od podatku dochodowego w Polsce w 2022 roku wzrosła z 3901 PLN do 30 000 PLN ale zleceniobiorca może rozliczyć się z fiskusem dopiero na zakończenie roku podatkowego (w rocznej deklaracji PIT).

Na obniżenie wynagrodzeń netto opiekunek osób starszych w Niemczech na umowę zlecenie w 2022 roku wpłynie również inna zasada wprowadzona przez nowy Polski Ład. Od 2022 roku nie przysługuje prawo odliczenia od należnego podatku składki na ubezpieczenie zdrowotne. Co to oznacza? De facto wzrost podatku do zapłaty. Do 2021 roku, jeżeli wyliczony podatek do zapłaty wyniósł np. 1000 PLN a odprowadziliśmy 300 PLN składek zdrowotnych do ZUS, to do urzędu skarbowego odprowadzaliśmy 1000-300 czyli 700 PLN. W 2022 roku nie obniżymy podatku należnego o wartość odprowadzonych składek zdrowotnych.

Opiekunki osób starszych, które interesują się zagadnieniami podatkowymi, znają z pewnością nowe pojęcie, które wprowadziła polityka nowego Polskiego Ładu – ulga dla klasy średniej. Niestety, te zasady nie dotyczą zleceniobiorców.

Z innego rodzaju ulgi podatkowej skorzystają za to opiekunki i opiekunowie osób starszych również zatrudnieni na umowę zlecenia, którzy pomimo osiągnięcia wieku emerytalnego (kobiety – 60 lat, mężczyźni 65 lat), nadal nie pobierają świadczeń emerytalnych i pracują. Dla tej grupy osób ulga podatkowa polega na tym, że jeżeli nie przekroczą rocznie dochodu w wysokości 85 528 PLN, nie muszą wcale płacić podatku.

Skala podatkowa w Polsce w 2022 roku

Po raz pierwszy od wielu lat zmienione zostały tzw. progi podatkowe, czyli określenie górnej granicy przychodów do opodatkowania. W 2022 roku obowiązują dwa progi podatkowe. Dla przychodów do 120 000 PLN podatek dochodowy wynosi 17%. Dla przychodów powyżej tej wartości podatek składa się ze stałej kwoty – 15 300 PLN i 32% od nadwyżki przychodów powyżej 120 000 PLN. Dokładne rozliczenia zależą od tego z jakich źródeł osiągaliśmy przychody i z jakich ulg obniżających korzysta dany podatnik.

(źródło: Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych, art. 27.1)

W tabelach prezentujących nową skalę podatkową na 2022 roku w Polsce, nie wskazuje się wprost tak jak w Niemczech wartości wolnej od podatku. Nie ma skali od 0 do 30 000 PLN. W progach podatkowych, przy dochodach mieszczących się w pierwszej grupie podatkowej (do 120 000 PLN) wpisywana jest kwota zmniejszająca podatek. Na 2022 r jest to 5 100 PLN a więc 17% od kwoty 30 000 PLN.

Ponieważ opiekunki i opiekunowie osób starszych, którzy pracują w opiece na terenie Niemiec a pozostają nadal rezydentami polskiego prawa podatkowego zwykle uzyskują dochody z różnych dodatkowych źródeł (praca w Polsce, emerytura, wynajem nieruchomości), przy ocenie wartości swoich podatków do zapłaty muszą wziąć pod uwagę całość dochodów. Szacowanie wartości podatku do zapłaty może w indywidualnych przypadkach opierać się na danych liczbowych, specyficznych tylko dla konkretnego podatnika.

Podajemy bardzo ogólne przykłady rozliczeń podatkowych, bez uwzględniania specyficznych odliczeń, ujmujące jedynie kwotę zmniejszającą podatek.

(źródło Opracowanie własne)

Podsumowując, zarówno w Niemczech jak i w Polsce w 2022 roku nastąpią zmiany w skali podatkowej. W Niemczech jest to przejrzyste zwiększenie kwoty wolnej od podatku o 288 euro, inne zasady się nie zmieniły.  Zmiany podatkowe 2022 związane z nowym Polskim Ładem są szersze i na razie trudno uchwycić dokładnie ich skutki dla polskich podatników, w tym dla opiekunek osób starszych. 

Sprawdź też artykuł - ile można dorobić do emerytury i rozważ, jak wybrać najkorzystniejszą formę wyjazdu do pracy w opiece.